NSND Lê Dung

• Tên thật: Lê Dung


• Ngày sinh: 05/06/1951



• Quốc Gia: Việt Nam

Nghệ sĩ nhân dân Lê Dung (1951-2001 tại Thị xã Hòn Gai - Hạ Long - Quảng Ninh) là một giọng ca lớn nổi tiếng, có vị trí trong nền opera Việt Nam, nghệ sĩ tiên phong cho nền âm nhạc cổ điển Việt Nam cả về trình diễn lẫn giảng dạy và là niềm tự hào của nền âm nhạc Việt Nam, có giọng soprano. Bà đã từng đứng ra tổ chức nhiều đêm nhạc cổ điển, trình diễn nhiều aria, đào tạo hàng các ca sĩ như Tạ Minh Tâm,... Bà còn là nghệ sĩ đã làm rạng danh cho nền opera của Việt Nam. Bà được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân theo quyết định của Chủ tịch nước Việt Nam.

Lê Dung thành công trong nhiều thể loại, từ opera, nhạc tiền chiến, nhạc đỏ và cả nhạc trẻ. Những tác phẩm bà thể hiện để lại dấu ấn mạnh mẽ ngay cả khi ca khúc đã được thể hiện rất thành công bởi người hát trước đó.

Lê Dung thể hiện rất thành công bài hát của nhiều nhạc sĩ nổi tiếng như Văn Cao, Nguyễn Văn Tý, Văn Ký, Nguyễn Đình Thi, Trần Hoàn, Hoàng Hiệp, Nguyễn Tài Tuệ, Ngô Thụy Miên, Phú Quang, Hồng Đăng,... và ngoài ra là các nhạc phẩm của nhạc sĩ mang quốc tịch Pháp Lê Khắc Thanh Hoài.

Nghệ sĩ Nhân dân Lê Dung tên thật là Đoàn Lê Dung. Do thời gian chiến tranh loạn lạc nên bà không được biết chính xác ngày sinh và nơi sinh của mình, về sau bà chọn ngày 5 tháng 6 năm 1951 làm ngày sinh và nơi lớn lên là Quảng Ninh làm nơi sinh.

Bà sống cùng bố mẹ trong một căn nhà nhỏ ở khu vực cầu 1, phường Cao Xanh của TX Hòn Gai (thành phố Hạ Long ngày nay).

Theo lời kể của bà Hạnh - một người bạn thân cùng ở CLB Thiếu nhi Hạ Long (do nhạc sĩ Bùi Đức Huyên phụ trách), Lê Dung một nửa ngày đi học còn nửa ngày phụ mẹ làm ruộng, gánh rau ra chợ bán. Lúc đó, Lê Dung là một cô bé lớp 8 nhỏ thó, gầy gò xanh xao mà đã gánh được gánh rau rất nặng. Mê ca hát và có năng khiếu, dung mạo lại ưa nhìn nên Lê Dung sớm được mọi người chú ý. Nhạc sĩ Đức Huyên lúc đó làm công tác Đoàn ở Quảng Ninh đã xuống lớp học của Lê Dung và phát hiện ra tài năng này. Ông đưa Lê Dung vào CLB Thiếu nhi Hạ Long, đưa đi diễn, thu thanh tại Đài Tiếng nói Việt Nam, đi hát phục vụ các đoàn lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước mỗi khi đến Hạ Long.

Bắt đầu sự nghiệp ca hát năm 17 tuổi, bà đầu quân vào Đoàn Văn công Quân khu Tả Ngạn. Năm 1976, Lê Dung về Đoàn ca múa Tổng cục chính trị và một năm theo học thanh nhạc tại Nhạc viện Hà Nội từ 1977. Bà đã theo học với nhiều giảng viên có tài năng và kinh nghiệm như nghệ sĩ nhân dân Trung Kiên hay Nhà giáo ưu tú, nghệ sĩ ưu tú Diệu Thúy và đã có một thời gian thụ giáo Nghệ sĩ nhân dân Thương Huyền. Năm 1982 tốt nghiệp hạng Thủ khoa và từ đó cái tên Lê Dung bắt đầu được công chúng yêu nhạc biết đến. Năm 1984, Lê Dung được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.

Sau đó, năm 1986 Lê Dung được trường gửi theo học cao học thanh nhạc tại Nhạc viện Tchaikovsky, Liên Xô. Đến năm 1990 bà về nước và trở thành nghệ sĩ solo của Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam. Bà cũng là giáo viên thỉnh giảng bậc cao học thanh nhạc của các trường Nhạc viện Hà Nội, Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh và trường Nghệ thuật Quân đội. Năm 1993, Lê Dung được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân.

Năm 1992 Lê Dung cũng là ca sĩ Việt Nam đầu tiên tự tổ chức một đêm solo âm nhạc tại Nhà hát Lớn Hà Nội với hơn 20 bài hát thuộc các dòng nhạc bác học, từ những aria trong nhạc kịch nổi tiếng Cô Sao của Đỗ Nhuận tới Thiên Thai của Văn Cao. Lê Dung có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền opera của Việt Nam, bà cũng là ca sĩ hàng đầu của dòng nhạc đỏ và nhạc tiền chiến. Một vài ca khúc nhạc trẻ mới của Phú Quang, Dương Thụ cũng được Lê Dung trình diễn thành công. Phạm Duy lúc còn ở nước ngoài, khi được hỏi về các ca sĩ trong nước đã nhắc tới giọng ca Lê Dung. Và Lê Dung cũng từng ghi âm một số ca khúc của Phạm Duy và các nhạc sĩ ở hải ngoại khác từ khi chúng chưa được phép phổ biến chính thức ở Việt Nam.

Lê Dung mất ngày 29/01/2001 tức mùng 5 Tết Tân Tỵ, do tai biến mạch máu não. Sự ra đi của bà đã để lại một sự mất mát lớn đối với nền âm nhạc Việt Nam.

Lê Dung từng có một người chồng và một cậu con trai với người ấy.

Sau này, Lê Dung lấy Hồng Thanh Quang trẻ hơn bà 12 tuổi. Hôn nhân của họ kéo dài được 6 năm, sau đó 2 người ly dị.

Giải thưởng:
Năm 1982: Giải Người hát dân ca hay nhất tại Cuộc thi âm nhạc Tchaikovski, Liên Xô.
Năm 1984: Phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.
Năm 1988: Giải tư Cuộc thi quốc tế Những nghệ sĩ hát opera trẻ thế giới tổ chức tại Sofia, Bulgaria.
Năm 1989: Giải thưởng Toulouse, Pháp.
Năm 1991, 1992: Giải Mùa xuân Bình Nhưỡng, Triều Tiên.
Năm 1993: Phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân khi ở 40 tuổi.
Năm 2000: Huân chương Lao động hạng 2.
Và nhiều giải thưởng khác

Phim:
Phóng sự "Lê Dung - Người đàn bà hát" phát sóng trong Chương trình Hải Phòng thành phố tôi yêu, do xưởng phim truyền hình Đài truyền hình Hải Phòng thực hiện.

Các album đã phát hành:
Màu Nắng Có Bao Giờ Phai Đâu (1989)
Những Tình Khúc Bất Tử 15 (1995)
Hoạ Mi Hót Trong Mưa 1995)
Áo Vàng Em Mặc (1995)
Tiếng Thời Gian (1997)
Dạ Khúc (2000)
Âm Thanh Ngày Mới (2001)
Những Tác Phẩm Thính Phòng (2001)
Tiếng Hát Lê Dung (2001)
Lời Ru Cho Anh (2001)
Tình Nghệ Sĩ (2002)