Miles Davis

• Tên thật: Miles Dewey Davis III


• Ngày sinh: 26/05/1926



• Quốc Gia: United States

Miles Dewey Davis III (26 tháng 5 năm 1926 – 28 tháng 9 năm 1991) là một nhạc sĩ nhạc Jazz người Mỹ, là một trong những người có ảnh hưởng lớn trong thế kỷ 20. Là một nghệ sĩ trumpet, chỉ huy dàn nhạc và một nhà soạn nhạc tài năng, Davis là một trong những người đi đầu trong sự phát triển nhạc jazz từ thời Đệ nhị Thế chiến đến thập niên 1990, trở thành "hình tượng khổng lồ" của nhạc Jazz.


Davis lần đầu tiên chọn kèn trumpet năm 13 tuổi và thực hiện thu âm đầu tay năm 1947. Ông nổi danh với tài năng thổi nhạc jazz thành hỗn hợp và những âm thanh thử nghiệm sau này biến thành jazz funk và hip-hop. Rất nhiều các album huyền thoại của ông bao gồm "Round About Midnight", "Birth of the Cool" và "Kind of Blue".

Gần đây, một đĩa DVD, một bộ phim, một bảo tàng Smithsonian trưng bày và giới thiệu vào Đại sảnh Vinh danh Rock and Roll tất cả những gì được mọi người yêu thích của Davis lừng danh nhân 80 năm ngày sinh của ông.

Don Cheadle đã đồng ý đóng Davis trong một bộ phim về cuộc đời nhân vật có thật sắp tới và một CD Davis mới sẽ được phát hành mùa thu này mang tên "Evolution of the Groove" có sự tham gia của guitarist Santana và rapper Nas.

Đại lộ Rock được thiết lập năm 1985 để vinh danh các nghệ sĩ, những người đã có những đóng góp đầy ý nghĩa cho lịch sử âm nhạc.

Nhạc công trumpet, nhà soạn nhạc, lãnh đạo ban nhạc và nghệ sĩ... Miles Davis được đánh giá là một trong những tên tuổi sáng tạo lớn của thế kỷ.

Miles Davis sinh ngày 26/5/1926 tại Alton, Illinois (mất ngày 28/9/1991 ở Santa Monica, California, Mỹ). Công chúng biết đến ông đầu tiên và phổ biến ở cương vị nghệ sĩ trumpet. Tuy nhiên, trong thế giới âm nhạc, Davis có một ảnh hưởng rất lớn, ông không chỉ là một lãnh đạo ban nhạc luôn luôn tìm kiếm con đường mới mẻ, mà còn là một nhà soạn nhạc tài năng. Âm nhạc và phong cách của ông mang vai trò quan trọng trong quá trình phát triển phương pháp kỹ thuật ứng tấu hơn là thay đổi dựa vào chuẩn mực sẵn có.

Davis lớn lên trong một gia đình tương đối khá giả, cả mẹ và chị gái đều là nhạc công có tên tuổi. Ông được tặng cây trumpet vào lễ sinh nhật tròn 13 tuổi từ người cha làm nha sĩ, cha Davis đã không thể tưởng tượng rằng, món quà của mình giúp con trai bắt đầu sự nghiệp âm nhạc và trở thành ''hình tượng khổng lồ'' trong quá trình phát triển nhạc jazz. Tuy luôn giữ vững cương vị là bậc thầy trumpet, sự uyên bác của Davis còn bao gồm cả kiến thức và tài năng về flügelhorn và đàn phím cũng như sáng tác.

Sự đa tài hiếm có đã khiến người ta không thể phủ nhận Davis với danh tiếng nhà lãnh đạo ban nhạc trứ danh nhất của lịch sử jazz. Ông hoàn toàn xứng đáng với danh xưng ''thiên tài âm nhạc''. Davis nhanh chóng trưởng thành kể từ khi tham gia ban nhạc tại trường trung học (ban nhạc của Eddie Randall) năm 1941, sau khi gia đình ông chuyển đến. Davis học tại trường nhạc Juilliard (New York) năm 1945 trước khi chơi trong ban ban nhạc Billy Eckstine.

Năm 1947, Davis đứng đầu trong một cuộc bình chọn DownBeat. Năm 1948, ông đã được trình tấu và ghi âm với rất nhiều ''đại gia'' jazz, điển hình như Coleman Hawkins, Dizzy Gillespie, Benny Carter, Max Roach, George Russell, John Lewis, Illinois Jacquet và Gerry Mulligan.

Năm tiếp theo là ''mốc son'' với bản thân Davis và cả làng nhạc jazz: ông hợp tác với người cải biên Gil Evans, thực hiện một loạt thu âm cho Capitol Records năm 1954, đặc biệt phải kể đến Birth Of The Cool. Bấy giờ, Davis đã nổi tiếng vì phong cách chơi nhạc sáng tạo của mình, trên cơ sở ''làm giảm bớt năng lượng tràn trề tới mức dồn chảy vội vàng'' của những người chơi bebop lừng danh. Dàn trải và giản đơn, thay thế cho những gì phức tạp, cuồng nộ, thứ âm nhạc của ông trở nên ''trầm tĩnh, lạnh hơn''.

The Birth Of The Cool được thực hiện từ giữa tháng 1/1949 và tháng 3/1950, có sự góp mặt của nhiều ngôi sao khác như Lee Konitz (saxophone), Kenny Clarke (drums), Mulligan (baritone saxophone), Kai Winding (trombone), Roach (trống). Sức sáng tạo của Davis đã giúp ông giành được một lời mời: Tham gia cùng Duke Ellington!

Suốt những năm đầu thập niên 50, Davis sa vào heroin và sự nghiệp của ông bị ảnh hưởng trong thời gian dài. Mọi việc chỉ được cải thiện kể từ năm 1954. Năm tiếp theo, nhóm nhạc 5/6 người của ông bao gồm cả Red Garland, John Coltrane, Percy Heath, Thelonious Monk, Milt Jackson, Paul Chambers, Philly Joe Jones, Horace Silver, J. Johnson, Lucky Thompson, Cannonball Adderley, Bill Evans và Sonny Rollins đã rất được công chúng hoan nghênh đón chào nồng nhiệt.

Khi ấy, Davis luôn luôn là nghệ sĩ dẫn đầu trong các cuộc bình chọn chính của jazz. Một lần nữa, ông lại bắt tay với Gil Evans và ký hợp đồng khác cùng Columbia Records.

Các album dành cho dàn nhạc làm cùng Evans giữa 1957 - 1960 đều được coi là tác phẩm kinh điển: Miles Ahead, (hợp tác với nghệ sĩ piano Wynton Kelly và tay trống Art Taylor), Porgy And Bess và Sketches Of Spain.

Năm 1957, Davis đứng ra tụ hợp một nhóm nhạc sáu thành viên gồm toàn tinh tú Coltrane, Chambers, Bill Evans, Jimmy Cobb và Cannonball Adderley. Hai album đáng chú ý trong thời kỳ này (1957-1959) là Milestones và Kind Of Blue. Album sau được giới phê bình thậm chí còn công nhận là album tinh tế nhất của lịch sử jazz. Hơn 40 năm sau, mọi thu âm của Davis vẫn luôn sẵn có, vẫn là một phần thiết yếu trong các bộ sưu tập jazz nhưng Kind Of Blue là album số một.

Nhiều người nhận xét, ''cái tôi'' trong âm nhạc Davis đối lập với Coltrane. Davis luôn chơi giản đơn, thanh giản, còn Coltrane thì bắt đầu biểu diễn thường là tiết tấu nhanh, các đoản khúc phức tạp.

Năm 1959, sau vụ việc xảy ra ở một câu lạc bộ New York, Davis bị bắt giữ. Ông nhất quyết kiện cảnh sát New York ra toà, và cuối cùng, họ phải thừa nhận, ông bị bắt oan. Tuy nhiên, Davis cảm thấy rất không thoải mái. Song, ông bước vào những năm 60 với niềm kiêu hãnh là một nhà cách tân hàng đầu của jazz, và vượt qua đối thủ John Coltrane ở nhiều cuộc bình chọn. Davis vẫn tiếp tục theo đuổi phong cách cũ. Nhưng giữa thập niên này, ông đã mạnh dạn tiếp cận với phong cách rock, đưa thêm vào các tác phẩm của mình giai điệu đàn phím điện tử.

Thêm vào đó, ông đã còn cuốn hút theo tiếng guitar điện. Mặc dù bấy giờ, đôi khi, Davis không giấu giếm sự khinh khi các nhạc công rock da trắng, nhưng ông buộc phải thừa nhận đã đưa yếu tố rock truyền thống vào nhạc jazz. Rồi ông được các fan rock chấp thuận. Davis xuất hiện trong nhiều lễ hội, liên hoan âm nhạc lớn bên canh những tên tuổi sáng chói như John McLaughlin, Keith Jarrett, Airto Moreira, Chick Corea, Dave Holland, Joe Zawinul, Billy Cobham và Jack DeJohnette. Hai album chính thời kỳ này là In A Silent Way và Bitches Brew, gọi là mang phong cách jazz rock.

Năm 1975, Davis quyết định rời bỏ làng giải trí sau hàng loạt tai nạn, khúc mắc như: va chạm xe hơi, ma tuý, đọ súng, bị cảnh sát bắt giữ... Khi ấy, ông ốm đau triền miên và cho rằng, mình không bao giờ biểu diễn trở lại nữa. Không ngờ! Đáng kinh ngạc! Davis sáu năm sau, tái xuất trong thế giới jazz với sức mạnh hồi sinh hơn bao giờ hết cùng album The Man With The Horn. Ông thành lập một ban nhạc mới và thực hiện vài live show thành công.

Những năm cuối đời, Davis vẫn mải mê rong ruổi trên đường dài lưu diễn và ghi âm. Có thể nói, đó là khoảnh khắc mà khán thính giả luôn mong chờ ông ở mọi nơi, mọi lúc.

Tháng 9/1991, ông qua đời. Ian Carr trong cuốn tiểu sử về Davis, đã bình luận âm nhạc của ông thế này: "sự hiểu biết không mệt mỏi, lòng dũng cảm vô song, tính thuần khiết và chân thực, kiểu tâm linh không ngừng theo đuổi thẩm mỹ nghệ thuật...". Miles Davis" - ảnh hưởng với rock là rất lớn lao, ảnh hưởng với jazz là vô giá.